با پیر شدن پوست، روند طبیعی که به حفظ ویژگی های جوانی مانند استحکام، صافی و درخشندگی کمک می کنند، آرام می شود. علائم واضح پیری پوست لکه ها، خطوط، چین و چروک ها و غیرهمی باشد. علت پیری پوست مکانیسم های دفاعی طبیعی پوست و همچنین کند شدن بازسازی، گردش، فعالیت و بهبود سلول های پوست ظاهر می شوند.
علت پیری پوست در سن های مختلف
چگونگی پیر شدن پوست شما به عوامل مختلفی بستگی دارد: سبک زندگی، رژیم غذایی، وراثت و سایر عادات شخصی شما. به عنوان مثال، سیگار کشیدن می تواند رادیکال های آزاد مولکول های اکسیژن سالم را ایجاد کند که اکنون بیش از حد فعال و ناپایدار هستند. رادیکال های آزاد به سلول ها آسیب می رسانند و از جمله باعث چین و چروک زودرس می شوند.
عوامل اصلی و موثر در ایجاد چین و چروک پوستی شامل: لکه های پوستی، پیری طبیعی، قرار گرفتن در معرض آفتاب، آلودگی، از بین رفتن بافت چربی بین پوست و عضله است. سایر عوامل موثر در پیری پوست عبارتند از استرس، حرکت روزانه صورت، چاقی و حتی وضعیت خواب.
پوست ما به محض تولد شروع به پیر شدن می کند، اما به طور معمول تا زمانی که شروع به ایجاد تیرگی، لکه ها، خطوط، چین و چروک و شل شدن بافت نکند، متوجه آن نمی شویم. علت پیری پوست بسیار پیچیده است و به ژنتیک، سبک زندگی و محیط بستگی دارد. رویدادهای اصلی هر دوره از زندگی را برای شما توضیح خواهیم داد:
❌ پیری پوست در دهه ۲۰ سالگی:
از اوایل دهه ۲۰ زندگی، عادات ناسالم در سبک زندگی، آسیب های محیطی و قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش به طور مداوم باعث به خطر افتادن ساختار پوست می شود. دفاع سلولی پوست در برابر رادیکال های آزاد ضعیف می شود و توانایی طبیعی آن در مقابله با آسیب های پوستی کاهش می یابد. میزان بازسازی و گردش سلول های پوست و درخشندگی پوست نیز به طور طبیعی شروع به کاهش می کنند.
❌ پیری پوست در دهه ۳۰ زندگی:
در دهه ۳۰ زندگی، کلاژن (که پوست را محکم نگه می دارد) و الاستین (که باعث می شود پوست به عقب برگردد) تخریب شده و در نتیجه چین و چروک ها ایجاد می شوند. بازسازی و گردش سلول های پوست همچنان رو به کاهش بوده و منجر به رنگ پریدگی و رنگ غیریکسان پوست می شود. برخی از سلول ها حتی ممکن است غیرفعال شوند و باعث ایجاد سموم التهابی آسیب رساننده شوند که روند پیری پوست را سرعت می بخشند.
❌ پیری پوست در دهه ۴۰ زندگی:
در دهه ۴۰ زندگی، پوست نازک تر به نظر می رسد و چربی های محافظ طبیعی آن دیگر برجسته نیستند. کم آبی بدن نیز می تواند یک مسئله مهم باشد. با توجه به فعالیت هورمونی، ممکن است رنگ پوست غیریکسان یا آکنه بر روی پوست ظاهر شود. علائم دیگر پیری پوست مانند لکه های تیره و تیرگی نیز ظاهر می شوند.
❌ پیری پوست در دهه ۵۰ زندگی:
بعد از ۵۰ سالگی، لایه چربی های محافظ کاهش می یابد، که منجر به کاهش رطوبت و کم آبی می شود. استرس و التهاب مزمن در داخل و خارج از بدن باعث به تاخیر افتادن بهبود پوست می شوند، که منجر به علائم ماندگار و افزایش مدت زمان بهبودی پوست می گردند. در این دهه، چین و چروک های برجسته، خطوط ظریف و تغییر رنگ در پوست ایجاد می شود.
پوست اثبات می کند که زندگی در حال تغییر است. پوست با افزایش سن در مقابل نیروهای بسیاری قرار می گیرد: آفتاب، هوای سرد، عادت های بد زندگی. اما ما می توانیم برای کمک به لطافت و شادابی پوست خود اقداماتی انجام دهید.
چگونگی پیر شدن پوست به عوامل مختلفی بستگی دارد: سبک زندگی، رژیم غذایی، وراثت و سایر عادات شخصی. به عنوان مثال، آیا شما سیگاری هستید یا تا به حال سیگار می کشیدید؟ سیگار کشیدن می تواند رادیکال های آزاد را ایجاد کند که برای پوست مضر هستند.
علائم پیری زودرس چیست؟
روند پیری برای همه متفاوت به نظر می رسد، اما علائم خاصی از پیری وجود دارد که اگر قبل از ۳۵ سالگی متوجه آنها شوید به عنوان “پیری زودرس” تلقی می شود.
لکه های خورشید
لکه های آفتاب، لکه های پیری نیز نامیده می شوند. لکه های مسطحی بر روی پوست شما ایجاد می شوند که ناشی از سالها قرار گرفتن در معرض آفتاب است. این لکه های رنگدانه ای ممکن است در صورت، پشت دست ها یا بازوها ایجاد شوند. معمولا در ۴۰ سالگی یا پس از آن ظاهر می شوند.
دستان خسته
با گذشت زمان، لایه های بالایی پوست نازک می شوند و حاوی پروتئین های ساختاری کمتری مانند کلاژن هستند که به پوست فرم می دهند. در نتیجه ممکن است دستان شما حالت بدن، نازک تر و مستعد چین و چروک شوند. هیچ معیاری عینی برای زمانی که دست ها پیرتر به نظر می رسند وجود ندارد، اما بیشتر افراد در اواخر دهه ۳۰ و اوایل ۴۰ سالگی متوجه پیری دستان خود می شوند.
التهاب یا هایپرپیگمانتاسیون در امتداد قفسه سینه
بسیاری از افراد با افزایش سن دچار تغییر رنگ تکه ای بر روی سینه خود می شوند.
مشابه لکه های خورشید، این مناطق با رنگدانه های متفاوت می توانند در اثر آسیب سلول های شما در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب قرار بگیرند. این نوع هایپرپیگمنتیشن همیشه با افزایش سن ارتباط ندارد و می تواند در نتیجه اگزما یا سایر بیماری های پوستی باشد که به سلول های ملانین موجود در پوست آسیب می رساند. وقتی این بیماری پوستی به طور معمول ظاهر می شود، میانگین سنی وجود ندارد.
خشکی یا خارش پوست
خشکی یا خارش پوست (خشکی پوست) ممکن است بیشتر به دلیل این که پوست دچار کمبود آب می شود اتفاق بیافتد. در نزدیکی ۴۰ سالگی ممکن است متوجه شوید که پوست شما خشک و مستعد پوسته پوسته شدن می شود.
چروک یا افتادگی
با ورود به سن ۳۰ سالگی، پوست تولید کلاژن را کاهش می دهد، کلاژن پروتئینی است که به پوست فرم می دهد. با کلاژن کمتر در پوست، ایجاد چروک و افتادگی راحت تر می شود. این اتفاق ممکن است بیشتر در نواحی اطراف عضلات پر استفاده، مانند پیشانی مشاهده شود. سنی که مردم برای اولین بار متوجه چین و چروک می شوند متفاوت است و استاندارد کمی برای زمان ” پیری زودرس” وجود دارد.
ریزش مو
با از بین رفتن سلولهای بنیادی که باعث رشد موهای جدید در فولیکول های مو می شوند، ریزش مو اتفاق می افتد. تغییرات هورمونی، عوامل محیطی، ژنتیک و رژیم غذایی شما در سرعت این اتفاق نقش دارند.
حداکثر ۴۰ درصد زنان بالای ۷۰ سال ریزش مو دارند و مردان بعد از ۵۰ سالگی دچار ریزش مو می شوند.
تغییرات پوست بر اثر پیر شدن
پوست زبرتر می شود.
ضایعاتی مانند تومورهای خوش خیم در پوست ایجاد می شود.
پوست شل می شود. از بین رفتن بافت الاستیک (الاستین و کلاژن) در پوست با افزایش سن باعث شل شدن پوست می شود.
با افزایش سن پوست کدر تر می شود. این امر به دلیل نازک شدن اپیدرم (لایه سطحی پوست) می باشد.
با افزایش سن پوست شکننده تر می شود. این امر به دلیل صاف شدن لایه ی بین اپیدرم و درم می باشد.
پوست به راحتی کبود می شود. این امر به دلیل نازک شدن دیواره عروق خونی با افزایش سن می باشد.
نشانه های پیری تقریبا از ۲۵ سالگی روی سطح پوست ظاهر می شوند. شما می توانید برای جلوگیری از پیری پوست و داشتن پوستی شاداب و جذاب از روش ها تزریق بوتاکس دیسپورت، تزریق فیلر زیر چشم و … استفاده نمایید.
نور آفتاب، مهمترین عامل در پیری زودرس پوست
با گذشت زمان، اشعه ماورا بنفش (UV) خورشید به الیاف خاصی از پوست به نام الاستین آسیب وارد می کند. آسیب به الیاف الاستین باعث افتادگی، کشیدگی و از بین رفتن قابلیت برگشت پوست می شود. همچنین پوست به راحتی کبود و پاره می شود و بهبود آن زمان بیشتری طول می کشد. بنابراین اگرچه ممکن است آسیب خورشید در جوانی نشان داده نشود، اما بعد ها در پیری بروز خواهد کرد.
آسیب ناشی از خورشید را نمی توان کاملاً برطرف کرد، اگرچه گاهی پوست می تواند خودش را ترمیم کند. بنابراین، برای محافظت از خود در برابر آفتاب و سرطان پوست هیچگاه دیر نیست. با دوری از نور آفتاب می توانید تغییرات مرتبط با پیری را به تأخیر بیندازید.
از دست دادن چربی زیر پوست در گونه ها، گیجگاه ها، چانه، بینی و اطراف چشم ممکن است منجر به شل شدن پوست، فرورفتگی چشم و ظاهر “اسکلتی” شود.
از دست دادن استخوان، بیشتر در اطراف دهان و چانه، ممکن است پس از ۶۰ سالگی نمایان شود و باعث چروک شدن پوست اطراف دهان شود.
از بین رفتن غضروف در بینی باعث افتادگی نوک بینی و برجسته شدن ساختارهای استخوانی در بینی می شود.
کمبود چه ویتامینی باعث پیری زودرس می شود؟
در صورت کمبود ویتامین D، فرآیند های پیری افزایش می یابد که نه تنها سرعت پیری را تسریع می کند، بلکه شرایطی را نیز ایجاد می کند که شروع بیماری های مرتبط با سن مانند بیماری آلزایمر را آغاز می کند.
علت چروک شدن پوست دست در جوانی
چین و چروک ها در نتیجه کاهش کلاژن ایجاد می شوند. این الیاف مبتنی بر پروتئین در سنین پایین به راحتی در دسترس هستند. با این حال، از دست دادن کلاژن در سن پایین نیز ممکن است.
از دست دادن کلاژن در دستان شما ممکن است تا حدی قابل جلوگیری باشد. به عنوان مثال سیگار کشیدن ارتباط مستقیمی با کم شدن کلاژن پوست دارد. همچنین باعث کاهش تولید کلاژن در آینده می شود. قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش همچنین ممکن است به چین و چروک های پوست با افزایش سن کمک کند.
چه عواملی موجب پیری پوست می شود؟
عوامل دیگری که به تغییرات پوست کمک می کنند، گرانش زمین، حرکات صورت و وضعیت خواب می باشند. زمانی که پوست قابلیت ارتجاعی خود را از دست می دهد، گرانش زمین باعث افتادگی ابروها و پلک ها، شلی و پری زیر گونه ها و فک و بلندتر شدن لوب های گوش می شود.
خطوط حرکت صورت پس از از دست دادن خاصیت انعطاف پذیری پوست (بیشتر با رسیدن به ۳۰ و ۴۰ سالگی) بیشتر نمایان می شوند. این خطوط ممکن است به صورت افقی بر روی پیشانی، به صورت عمودی بر روی پوست بالای بینی یا به صورت خطوط کوچک منحنی روی گیجگاه ها، گونه ها و اطراف دهان ظاهر شوند.
بهترین وضعیت خوابیدن برای پوست صورت
چین های خواب ناشی از نحوه قرارگیری سر روی بالشت می باشند و ممکن است پس از از دست دادن قابلیت ارتجاعی پوست، بیشتر نمایان شود. چین های خواب معمولاً در اطراف پیشانی، بالای ابروها تا خط مو نزدیک گیجگاه ها و وسط گونه ها نمایان می شوند. تغییر وضعیت خواب ممکن است باعث بهبود این چین ها شده یا از تشدید آن ها جلوگیری کند.
عوارض سیگار بر پوست
چین و چروک افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری در همان سن، با همان رنگ پوست و سابقه قرار گرفتن در معرض آفتاب می باشد.
خشکی و خارش پوست در پیری
خشکی و خارش پوست در پیری شایع است. حدود ۸۵٪ افراد مسن دچار “خارش زمستانی” می شوند، زیرا هوای داخلی خانه که بیش از حد گرم شود، خشک می گردد. از بین رفتن عرق و غدد چربی با افزایش سن ممکن است خشکی پوست را تشدید کنند. هر چیزی که خشکی پوست را تشدید کند (مانند استفاده بیش از حد از صابون ها، ضد تعریق ها، عطرها یا حمام با آب گرم)، مشکل را بدتر می کند. اگر پوست شما بسیار خشک و خارش دار است، به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید زیرا این حالت می تواند بر روی خواب شما تأثیر بگذارد و یا علائم یک بیماری باشند. برخی داروها خارش را تشدید می کنند.
جلوگیری از پیری پوست
برای داشتن درخشش ظاهری و سلامت پوست در هر سنی، باید مطابق سبک زندگی و محیط، مراقبت از پوست خود را تغییر دهید. برای تغییر شرایط آب و هوایی، وضعیت سلامتی یا اهداف جدید مراقبت از پوست، باید مراقبت از پوست خود را تعدیل کنید. اگر تغییراتی در پوست خود مشاهده کردید، با یک متخصص پوست در مورد آن مشورت کنید.
دکتر معصومه مجیدزاده
متخصص تزریق ژل و زیبایی